Eddy Bonte

CARNET CATALÀ

Net als in de Middeleeuwen en de Antieke Tijden, rapporteren de hedendaagse scribenten in hoofdzaak over Leiders en Decision-Makers - terwijl ze de gewone man belachelijk maken middels human interest-bijdragen. Daarom berichten wij hier vooral over de burger aan de basis.

(7) Links en Catalaans?

Bon dia tothom!

Vrienden (en vijanden) vragen me wel vaker hoe ik als linkse sympathie kan opbrengen voor een onafhankelijk Catalonië. Die vraag lijkt te veronderstellen dat “links” niet te rijmen valt met streven naar onafhankelijkheid. Streven naar onafhankelijkheid, zo luidt de veronderstelling verder, is een uiting van nationalisme en dat is rechts, zeer rechts.

Links en de VU

Ik antwoord daar eerst en vooral op dat het zelfbeschikkingsrecht der volkeren een klassieke eis is van links, gewoon omdat zelfbeschikking emancipatorisch werkt en emancipatie een steunpilaar van links is. Wie zich de moeite getroost om even terug te gaan in de tijd, zal merken dat het recht op zelfbeschikking niet enkel werd gehaakt aan de anti-imperialistische of antikolonialistische strijd van landen als Vietnam, Angola of de Kaap-Verdië, maar evengoed gold dichter bij huis, zeg maar in burgerlijke democratieën: Bretagne, Occitanië, Corsica, Ierland en, jawel, Catalonië. Ergens onderweg, is die link geschrapt, vergeten of gesublimeerd. Charlie Hebdo, bijvoorbeeld, vindt een onafhankelijk Catalonië een belachelijk idee en reserveert het recht op zelfbeschikking voor onderdrukte volkeren. De redenering van Charlie is zo oud als de straat: als zo’n landje als Catalonië onafhankelijk wordt, waar eindigt dat dan! Voor jacobijnen, is de idee alleen al onverdraaglijk, zoals ook de idee dat een land meer dan één officiële taal zou kunnen tellen.
Specifiek in Vlaanderen, klonk het linkse principe van het zelfbeschikkingsrecht der volkeren algauw verdacht omdat de Volksunie een pleidooi hield voor “het Europa der volkeren” en dus, net als links, gewonnen was voor de onafhankelijkheid van de Catalanen, de Bretoenen, de Ieren, etc. Links kreeg automatisch jeuk van élk VU-standpunt, ook al werd het ondogmatisch aangekaart door progressieve VU’ers zoals Nelly Maes en Willy Kuypers.

CUP en ERC

Mijn tweede repliek, verwijst naar de Catalaanse feitelijkheid. Sinds jaar en dag, bestaat in Catalonië een stroming die “catalanisme” en links verenigt. Het “catalanisme” kent veel varianten: meer autonome, soevereiniteit, een eigen staat binnen een Spaanse of Iberische federatie en totale onafhankelijkheid. En “links” varieert in Catalonië van klassiek communisme en radicaal socialisme over anarchosyndicalisme tot de huidige antikapitalisten van de CUP. Ik zeg “stroming”, want we spreken lang niet alleen over politiek en partijen. Integendeel: het “catalanisme” vertrekt altijd van taal, cultuur en onderwijs. Omdat onze media een kluif hebben aan een banneling in Waterloo (de symboliek alleen al), wordt uit het oog verloren dat huidige Catalaanse regering niet enkel bestaat uit de centristen van Quim Torra (en zijn voorgangers Carles Puigdemont en Artur Mas), maar ook uit vertegenwoordigers van ERC en CUP.
CUP, dat zijn de antikapitalisten die een andere samenleving enkel mogelijk achten in een onafhankelijk Catalonië. Daarmee is de vraag van mijn vrienden – en vijanden – beantwoord.
ERC oftewel Esquerra Republicana de Catalunya staat voor links, republikeins en Catalaans. De partij is geen nieuwigheidje, want ze werd opgericht in 1931 en speelde een cruciale rol tijdens de Tweede Republiek – uitgeroepen op 14 april van dat jaar. ERC won dat jaar de verkiezingen en partijvoorzitter Francesc Macià riep de Catalaanse Republiek uit als onderdeel van een Iberische federatie. Het daaropvolgende jaar verkreeg Catalonië een zekere autonomie en werd Macià president.
Daarmee wordt de vraag van mijn vrienden – en vijanden – ten tweede male beantwoord.

Sobiranistes

Het linkse verhaal is nog niet afgelopen. Van de Spaanse partij Podemos bestaan lokale varianten en coalities met die varianten, zoals Ahora Madrid en Barcelona en Comú met burgemeesteres Ada Colau als boegbeeld. Met de gemeenteraadsverkiezingen van mei 2019 In het vooruitzicht, hebben Podem (dat is Catalaans voor “Podemos”) en nog wat linkse groepen zich in Catalonië verenigd tot “Catalunya en Comú”. Op 22 oktober werd binnen “Catalunya en Comú” een platform opgericht dat herinnert aan een basisprincipe dat de vergeethoek dreigt te verzeilen: een soeverein Catalonië. Sommige “sobiranistes” zijn regelrechte “independistas”. In het geval van een ja/nee-stemming over onafhankelijkheid, zullen ze het kamp van de centristen, de antikapitalisten en de ERS’ers versterken.

De feitelijkheid toont dus aan dat links + Catalaans wel degelijk te rijmen valt. En dat die combinatie een lange geschiedenis achter de rug heeft, van vóór de oprichting van ERC in 1931. Na de militaire staatsgreep van Primo de Rivera in 1923, zochten veel “catalanistes” hun heil in Parijs. De repressie keerde zich tegen republikeinen, linksen en, u raadt het al, voorstanders van een Estat Català of de onafhankelijkheid.

Men kan natuurlijk blijven beweren dat catalanisme = nationalisme = uiterst rechts. Daarop kan ik enkel antwoorden dat de Catalaanse realiteit geen uiterst rechtse tekenen vertoont. Maar dat is een ander verhaal!

Volem votar!