Net als in de Middeleeuwen en de Antieke Tijden, rapporteren de hedendaagse scribenten in hoofdzaak over Leiders en Decision-Makers  - terwijl ze de gewone man belachelijk maken middels human interest-bijdragen.  Daarom berichten wij hier vooral over de burger aan de basis.

CARNET CATALÁ 

(03) 55 kunstige stembussen

 

Bon dia tothom!

Vijfenvijftig artiesten mochten hun ding doen met een echte stembus – “urne” in het Catalaans - die dienst had gedaan voor het Catalaanse referendum van 1 oktober 2017. Het resultaat: een tentoonstelling van 55 stembussen die op de meest diverse manieren en  met de meest uiteenlopende materialen en werktuigen werden aangepaktt: beschilderd, ingedeukt, verpakt, opgesloten, voorzien van engelenvleugels of van een lamp, gekruisigd of gesmolten en omgevormd tot een wapenstok.

Het geheel, u raadt het al, vormt een ode aan de vrijheid van meningsuiting en de democratische verkiezing -  en gelijk een aanklacht tegen de politici, de rechtbanken en de “orde”handhavers die het referendum wilden beletten.

Uniek symbool

Maar waarom zijn stembussen, “urnes”, als artistiek object?
Geen verkiezingen zonder stembiljetten, maar vooral: geen verkiezingen zonder stembus. De toenmalige Spaanse regering van premier Rajoy wilde mordicus beletten dat een stemming zou plaatsvinden en dus kreeg de Guàrdia Civil opdracht om stembiljetten en stembussen op te sporen en in beslag te nemen. Hoewel hier en daar effectief stembiljetten werden geconfisqueerd (terwijl elders nieuwe werden gedrukt), zocht de politie zich te pletter naar de stembussen. Niemand wist dat een bestelling van grijze dozen met zwarte deksels en het logo van de Generalitat, was geplaatst in China. Via-via, het lijkt bijwijlen op een thriller, arriveerden de dozen in het zuiden van Frankrijk, van waar ze in kleine hoeveelheden Catalonië werden binnengesmokkeld en anonieme burgers ze verstopten in garageboxen,  kelders, vuilniszakken en dies meer. De dag van het referendum zelf, verschenen alle stembussen op het juiste moment in het juiste kiesbureau zonder dat de politie ook maar één exemplaar had kunnen lokaliseren.

Het zijn die stembussen in ordinair grijs plastic met een zwart deksel (Made In China!) die je in elk warenhuis vindt, uiteraard zonder het logo van de Generalitat, waarmee de artiesten aan de slag gingen. Welteverstaan Catalaanse artiesten, ook uit de regio die hier Catalunya Nord wordt genoemd – en wat voor ons “Frans Catalonië” heet (horresco referens!). Ze staan opgesteld in één grote, spaarzaam verlichte donkere ruimte van het cultureel centrum Santa Monica in Barcelona. Door de luidsprekers galmt om de haverklap ferm dondergeroffel. De duisternis en de donder – de bezoeker lijkt wel onder een onweershemel te staan - refereren aan het brute, ongeziene geweld waarmee de Policía Nacional en de Guàrdia Civil op de verkiezingsdag zelf probeerden stembussen in beslag te nemen – wat hier en daar uiteraard ook lukte, aangezien de bevolking zich enkel passief verzette.
De stembus als teken van verzet en burgerlijke ongehoorzaamheid.  

Vijg, erectie en takkenbos

Philippe Doumergue plette zijn urne zo plat als een vijg en vormde ze dan om tot een kruis – de gekruisigde urne, zeg maar.  Een sikkel steekt door de urne van Enric Pladevall. Dat is niet het communistische symbool, maar de sikkel uit het lied van de Catalaanse nationalisten,  lied “Un cop de falç”. De bus van Assumpció Mateu bevindt zich achter tralies – een ppaar tralies zijn licht verbogen, iemand zocht zijn weg naar de vrijheid. Het is niet al kommer en kwe: Emmanuelle Jude bond haar urne vleugel aan en zo vliegt ze haar vrijheid tegemoet. Bij Esteve Sabench groeit er een takkenbos op, Maro vond een erectie passend als symbool van vitaliteit. Eén van de meest concrete is die van Quim Domene. Geen franjes: in de bus schuift niet een stembiljet, maar een portret van Roger Español, die een oog verloor toen de politie met rubberen kogels schoot op burgers die geweldloos hun democratisch recht probeerden te beschermen. Rubberen kogels zijn, nota bene, in Catalonië verboden. Het gaat echter om een dubbelzijdig stembiljet, want aan de achterkant bevindt zich een foto van de Spaanse koning, de monarch het die twee dagen na 1 oktober nuttig oordeelde om tijdens een bijzondere televisietoespraak de Catalanen nog eens een veeg uit de mantel te geven. De urne is verder gevuld met rubberen ballen, lees: kogels.

Alle artiesten, fotografen, tekstschrijvers, vormgevers, en zo verder, werkten belangloos mee, zoals de doorsnee burgers die – op straffe van vervolging – ervoor zorgden dat alle stembussen netjes in stemlokalen belandden. De artiesten stonden hun werk af, zodat de opbrengst integraal gaat naar de steun aan de slachtoffers van 1 oktober. En dat zijn er meer dan een keure politici.

© Eddy Bonte www.eddybonte.be
Redactie website 19OKT2018. Eerste publicatie in De Groene Belg

De tentoonstelling “55 urnes per la Llibertat” is tot 25.11.2018 te bezichtigen in het cultureel centrum Santa Monica van Barcelona, www.artssantamonic.cat/
Toegang gratis, catalogus €25.