CARNET CATALÀ (17)

Net als in de Middeleeuwen en de Antieke Tijden, rapporteren de hedendaagse scribenten in hoofdzaak over Leiders en Decision Makers  - terwijl ze de gewone man belachelijk maken middels human interest-bijdragen. Daarom berichten wij hier vooral over voetnoten en correcties in de marge. 

Bon dia tothom!

Nu het in de vier provinciehoofdsteden van Catalunya molotov cocktails regent en barricades in de fik worden gestoken, terwijl manifestanten die iets meer doen dan het volkslied zingen zonder vorm van proces de bak in vliegen met  voorhechtenis van onbepaalde duur, moet de buitenwereld wel denken dat Catalunya aan een echte revolutie toe is, of toch een remake van mei ’68, een omwenteling die hier niet pakte vanwege de dictatuur.

Gelovige Puigdemont
Terwijl in Catalonië toch nog altijd een diep katholicisme werkzaam is dat wij in Vlaanderen amper nog kennen. Geen ‘festa major’, het equivalent van onze dorpskermis, zonder mis. En dat zijn er nogal wat, aangezien Catalonië uit meer dan 900 autonome gemeenten bestaat. En allemààl houden die een festa major, benevens het feest van de ‘bolets’, het feest van de ‘mongetes’ (bonen) en wat er in boeren- en bergenparochies zoal te vieren valt, benevens ook nog het feest van patroonheiligen. Dat zijn er veel en aan de optochten, ook op zee, doet heel het dorp mee. Een béétje stad, maakt daar een vakantiedag van. Alle winkels dicht! We vergeten ook nog de excursies, ware trektochten via barre bergwegels, naar kapelletjes groot en klein. Kortom, een land op maat van la Flandre profonde zoals verzinnebeeld door Marc Van de Voorde en Rik Torfs.

Hoewel hij daar openlijk voor uit komt, is bij ons amper geweten dat Carles Puigdemont tot de gelovige, christendemocratische vleugel van zijn partij behoort. En Oriol Junqueras, de opgesloten vicepresident van Puigdemont, een topfiguur van de politieke partij ERC, kortweg Esquerra, een partij waar we in Vlaanderen enkel van kunnen dromen (links, republikeins en Catalaans), Junqueras dus, is een praktiserend katholiek.

Kapellekensbaan

“Hora Nova” is een conservatief weekblad alhier in l’Alt Empordà, zeg maar de meest noordoostelijke hoek van Catalunya, waar ’s heren wegen bezaaid zijn met kapelletjes, ‘sanctuaris’ en bidplaatsen die op minikerkjes lijken. In de editie van 24 september, beklaagt aartspriester Miquel Àngel Ferrés zich over de geringe interesse voor het vak Katholieke Godsdienst en Moraal in de openbare scholen van Catalunya. Om precies te zijn: tijdens het schooljaar 2017-2018, volgde amper 10,27% der leerlingen in openbare scholen het vak Katholieke Godsdienst en Moraal. De priester betreurt dat zo weinig ouders gebruik maken van hun rechten. Want kijk, in dit land van patroonheiligen en sanctuaris, wordt dat vak in openbare scholen enkel aangeboden. Ouders die wensen dat hun kind dat vak volgt, dienen dus op hun rechten te staan, lees: aanvragen, want openbare scholen zijn nergens toe verplicht. Het facultatieve karakter van Katholieke Godsdienst en Moraal, staat met zoveel woorden in een convenant tussen de Heilige Stoel en Spanje, daterend van 1979, één jaar na de eerste Grondwet in vele decennia, na de dood van Franco. Een overwinning waar te weinig op wordt gewezen.

Geen godsdienst, geen cultuur
Dat facultatief gedoe in openbare scholen, zo meent de aartspriester, heeft geleid tot “analfabetisme religiós”. Daar moet natuurlijk dringend aan verholpen worden middels een verplicht (!) vak. Nee, geen verplicht vak Katholieke Moraal en Godsdienst, dat is een beetje uit de tijd, maar natuurlijk, u raadt het al, een vak “godsdienstige cultuur”. Er zijn genoeg islamieten en joden in Catalunya om het op een eenheidsfront te wagen. Want kijk: het analfabetisme duidt niet enkel op gebrek aan kennis, maar ook op “geestelijke armoede”. Want kijk: zonder godsdienstige opvoeding kan men “de geschiedenis van de mensheid niet begrijpen”, per definitie niet eens “de kunst, de literatuur, de geschiedenis en de muziek” begrijpen.  Tot daar onze Catalaanse aartspriester.
It’s the same old song. 

Moraal van het verhaal

Wat hebben we vandaag geleerd?

Dat een vak “Katholieke Godsdienst en Moraal” er op lijkt te wijzen dat godsdienst en moraal aparte begrippen zijn, een welgekomen bevinding (hoewel wellicht niet zo bedoeld).

Dat professionele gelovigen er nog altijd op uit zijn om hun zelfverklaarde superieure cultuur te verplichten, liefst massaal, graag op school en op kosten van de overheid.

Dat volgens diezelfde professionals de mensheid niet kan worden begrepen zonder de Schriften en de ritualen waarvan zij, zo blijkt uit deze vrije tribune, zelf de metaforische draagwijdte niet hebben doorgrond.

Dat godsdiensten elkaar de nek omdraaien, tot ze genoodzaakt zijn de handen in elkaar te slaan, anders gezegd dat het vulgaire de Medici’s zijn.

Dat men een gelovig politicus kan zijn, praktiserend zelfs, zonder daarmee te koop te lopen, zonder religieuze marketing, ja, zelfs op te komen voor een republiek, hetzij een gematigde (Puigdemont), hetzij een linkse (Junqueras).

En voort denkend in die lijn, dat er geen enkele tegenstelling hoeft te bestaan tussen een profane natie (genre “république laïque”) enerzijds en allerlei vormen van volkse godsdienstbeleving, vaak diep oprecht, even vaak neigend naar folklore, bijwijlen uiting gevend aan zorg voor het patrimonium (op materieel en geestelijk niveau), dikwijls niet meer dan een reden om te feesten en kortstondig aan samen-leven te doen, op tijd en stond (dit is Catalunya!) met een dikke toeristische saus eroverheen.
En vooral dat we daartoe geen orerende kerk of prekerige priesters van doen hebben.  

Om maar te zeggen dat er van zoveel nonsens, paradoxaal genoeg, zoveel te leren valt.

Fins la propera!

© Eddy Bonte www.eddybonte.be

Referentie
Miquel Àngel Ferrés: “Analfabetisme religiós”, in: Hora Nova 2.526 van 26/09/2019, www.horanova.cat