Vaticaan-staat opheffen
Dat een leek, zoals psychiater Peter Adriaenssens, het ontslag eist van de paus als hoofd van de katholieke kerk, is totaal naast de kwestie. Als Europees burger daarentegen, zou ik wel het ontslag durven eisen van de heer Ratzinger als staatshoofd, nl. van Vaticaanstad. Omdat de Heilige Stoel een theocratie is. Vaticaan-staat hoort in Europa niet thuis. ¡No pasaran!
Omdat het pedofilieschandaal in de katholieke wereld (kerk, scholen, internaten, jeugdbeweging, etc.) blijft uitdeinen en de katholieke autoriteiten geen ondubbelzinnige signalen geven, eiste psychiater Adriaenssens, ex-voorzitter van de commissie over kindermisbruik in de kerk, het ontslag van het hoofd van de rooms-katholieke kerk - van de Paus dus [1]. Als vrijzinnige en als atheïst vind ik dat een irrelevante, arrogante en misplaatste eis. Rome kan niet anders dan dergelijke eis onontvankelijk verklaren. De gelovigen moeten namelijk zelf uitmaken in wie zij hun vertrouwen stellen. Daarom staat de paus nog niet boven de wet: het wereldlijk gezag staat boven de kerkelijke autoriteit.
HET VATICAAN: EEN THEOCRATIE
Beter zou het zijn om het ontslag te eisen van de heer Ratzinger als hoofd van Vaticaanstad. Of nog beter: om Vaticaanstad op te heffen. In Vaticaanstad wordt de scheiding tussen kerk en staat niet met de voeten getreden, die scheiding is per definitie onbestaande. De drie wereldlijke machten bestaan er niet, de religieuze autoriteiten bepalen alles. Dergelijke staatsvorm noemt men een theocratie. Een theocratie is zowat het tegengestelde van een democratie en derhalve in Europa onaanvaardbaar. In alle andere gevallen zouden Europa en de VN moord en brand schreeuwen, niet zo in het geval van de Heilige Stoel. Integendeel: deze theocratie wordt, als toppunt van hypocrisie, ook nog eens bekleed met alle privilegies van een wereldlijke macht, zoals een corps diplomatique. Als Europa binnen zijn grenzen een theocratie voor vol aanziet, moet men niet verwonderd zijn dat sommige lieden de Europese grondwet van een katholieke zegening wilden voorzien [2] of dat bepaalde islamieten en joden hierin een argument zien om hùn theocratische opvattingen te verdedigen. Het Europees Parlement zou zich dan ook en bloc moeten uitspreken voor de onmiddellijke opheffing van de theocratie genaamd Heilige Stoel.
HET VATICAAN: OOK EEN "GEWONE" STAAT
Nu vindt u misschien dat ik mij druk maak om niets. Dat Vaticaanstad niets voorstelt. Dan vergeet u dat de Heilige Stoel wereldwijd als een gewone staat wordt erkend, van alle privilegies ter zake geniet en lid is van ontelbare internationale fora. Zo werd België op het matje geroepen toen het gerechtelijk apparaat alhier tegen het pedofilieschandaal optrad [3]. Alleen tussen staten is dergelijk optreden geoorloofd. De Heilige Stoel heeft ook wereldwijd honderden (precies: 651) katholieke universiteiten en ecclesiastische opleidingen of faculteiten onder zijn hoede, waarvan 372 in Europa. De Heilige Stoel heeft als staat dan ook het Bologna-akkoord over het hoger onderwijs ondertekend, is lid van en actief in alle relevante internationale gremia over hoger onderwijs en richtte zelfs een kwaliteitsagentschap op [4].
MONOTHEISTISCH ONDERWIJS DEEL VAN BOLOGNA
Op basis van het Bologna-lidmaatschap, kon Vaticaanstad een akkoord tekenen met Frankrijk over de wederzijds erkenning van graden en diploma’s in het hoger onderwijs [5].
De betekenis van dit akkoord ligt niet zozeer in de erkenning van diploma’s en opleidingen die worden verstrekt door Franse katholieke hogescholen en universiteiten; daarin verschilt Frankrijk niet van Nederland of België. Het is de Heilige Stoel overigens niet om die katholieke universiteiten of hogescholen te doen [6]: de theocratie Heilige Stoel neemt deel aan het Bologna-proces voor zijn ecclesiastische opleidingen, bijvoorbeeld de typisch theologische faculteiten (soms alleenstaand, soms verbonden aan een universiteit, zoals Leuven) [7]. Deze opleidingen zijn – uiteraard - bedoeld om de rooms-katholieke leer uit te dragen [8]. Ze hangen trouwens helemaal af van de herderlijke constitutie Sapientia Christiana [9]. Daarin staat overduidelijk dat de ecclesiastische opleidingen bedoeld zijn om geestelijken te vormen, te evangeliseren en samen te werken met de Kerk. Bijvoorbeeld: “Present the truths of Christian revelation to the people of the present day in a manner adapted to various cultures and considering the new issues that arise” [10]. Dat kan niet de bedoeling zijn van het moderne Europa, want zonder scheiding tussen kerk en staat kunnen we niet echt van een rechtsstaat spreken.
DRIE KEER ONAANVAARDBAAR
Het is dan ook onaanvaardbaar dat de Heilige Stoel als theocratie lid kan zijn van Bologna, dat een initiatief is van democratieën en rechtsstaten. Gewoon omdat een theocratie compleet tegengesteld is aan een democratie.
Het is bovendien onaanvaardbaar omdat een theocratie de scheiding tussen kerk en staat niet kent en de samenleving dus laat sturen door dogma, openbaring en geloof in een opperwezen in plaats van vrij onderzoek, openbaar debat en individuele ontplooiing.
Het is tot slot onaanvaardbaar, omdat het ondenkbaar is dat onderwijsinstellingen die samenvallen met één religieuze opvatting, aan de principes van een universiteit, wetenschappelijk onderzoek en ongebonden kennis zouden kunnen voldoen. Of kunt u zich bij “research in the religious sciences proper to the Church, namely those areas that deal especially with Christian revelation” iets voorstellen dat de toets der wetenschappelijke kritiek zou kunnen doorstaan [11]?
En als wij dit allemaal normaal vinden, vinden we islamitische universiteiten dan ook normaal?
Hef Vaticaanstaat op door alle erkenningen van deze theocratie te herroepen.
Schrap derhalve de Heilige Stoel uit alle staatkundige fora.
Noteer het ontslag van de heer Ratzinger als staatshoofd.
En laat de Heilige Stoel zijn wat de Heilige Stoel kan zijn: de hoofdzetel van het rooms-katholieke geloof, bestuurd door de gelovigen en leden van die kerk. Deze hoofdzetel en haar vertegenwoordigers zijn, zoals elke vereniging of stichting en haar vertegenwoordigers, onderworpen aan de wetten en gebruiken van het land, Europa en de internationaal geldende rechtspraak.
Eddy Bonte (red. 09OKT2010 ) *** Lezersbrief in De Morgen van 14 oktober 2010 - ONDERAAN deze pagina *** Een licht aangepaste versie werd gepubliceerd in "DE GEUS", magazine vrijzinnige actualiteit Oost-Vlaanderen, jg. 43, nr. 1, januari 2011. *** Volledig artikel gepubliceerd in De Groene Belg, nr. 456 van 24 januari 2011, een e-dagblad van Mediadoc, [email protected]
NOTEN
[1] Interview met Peter Adriaenssens, in: De Morgen, 2 oktober 2010.
[2] De voorstanders van die christelijke grondwet, zoals oud-president Giscard d’Estaing, haalden het niet. Ze blijven echter terugkomen op de christelijke kern of wortels van Europa, bijv. Herman Van Rompuy in zijn functie van… President van de Europese Raad: “Van Rompuy benadrukt christelijke wortels eenmaking” en “(…)hamert op de christelijke wortels van de Europese eenmaking”, De Standaard, 27 januari 2010.
[3] Zie hiervoor de pers van eind juni 2010.
[4] Father Franco Imoda: “The Bologna Process in the Holy See: origins and implementation”, in: “Current Trends in European Quality Assurance”, uitg. ENQA (European Association for Quality Assurance in Higher Education), 2009, Helsinki, rapport van de workshop ophttp://www.enqa.eu/pubs.lasso.
[5] Het akkoord van 18 december 2008 slaat op « les universités catholiques, les facultés ecclésiastiques et les établissements d’enseignement supérieur dûment habilités par le Saint-Siège ». Enkele kritische bronnen:
http://jmquillardet.wordpress.com/2010/07/23/communique-sur-les-accords-kouchner-vatican/
http://www.loi1901.com/intranet/a_news/index_news.php?Id=1210
[6] «Catholic universities follow the academic legislation and structure of the respective nations.” Er wordt niettemin aan toegevoegd: “They are governed by Canon (Church) Law, the Apostolic Constitution Ex Corde Ecclesiae (and the ordinances for its local application) and their statutes”, geciteerd in [4].
[7] “Only ecclesiastical faculties and their affiliated, aggregated or incorporated institutions are affected by the Holy See’s adherence to the Bologna Declaration”, zie noot [4].
[8] “Ecclesiastical universities, faculties and institutions are engaged in teaching and research in the religious sciences proper to the Church, namely those areas that deal especially with Christian revelation, along with various related disciplines. Therefore, through the content of this teaching and research activity, ecclesiastical institutions participate in the mission of evangelisation”, geciteerd in [4].
Ecclesiastical universities, faculties and institutions are engaged in teaching and
[10] Geciteerd in [4]
[11] Geciteerd in [4]
